Het belang van handen wassen is door de coronapandemie vergroot © Shutterstock

Gebruik jij een doekje om de kraan dicht te draaien? ‘Anders ben je terug bij af’

HANDENWASDAGHanden wassen. We deden het voorheen mondjesmaat, een beetje plichtmatig. Nu vinden we het belangrijker dan ooit. Deskundige Charlotte Michels vertelt op de Internationale Handenwasdag wat we goed doen en wat beter kan.Tonny Van Der Mee 15-10-21, 10:15 Laatste update: 15-10-21, 10:40

Eerst even een kleine spoedcursus handen wassen, als de kraan eenmaal openstaat en de zeep erop zit. 1: wrijf de handen over elkaar. 2: steek de handen in elkaar en was de zijkanten van de vingers. 3: was ook de duimen. 4: draai de vingertoppen over de handpalm. 5: was de pols. Doe dat zeker tien tot twintig seconden is wereldwijd het advies.

Lees ook

Charlotte Michels, deskundige infectiepreventie, somt het nog maar eens op. ,,Het gaat steeds beter’’, zegt ze. ,,Mensen zijn van goede wil, maar in de uitvoering gaat het weleens mis. Doorloop alle stappen, zodat het ook effect heeft.’’

Neem de duim. Die valt vaak buiten de boot, terwijl die net zo belangrijk is. Michels: ,,Bij alles wat je oppakt, gebruik je ook de duim. Als je die overslaat en je wast de rest van de hand wel goed, is het hele feest voor niks geweest.’’

Een beetje bijscholing vandaag op de ‘Internationale Dag van het Handen Wassen’ kan geen kwaad. Het is een dag waar sinds 2008 overheden, scholen, internationale (hulp)organisaties en bedrijven aandacht vragen voor het belang van handen wassen met zeep als middel om verspreiding van ziektes en virussen tegen te gaan.

Diarree

Volgens Unicef vermindert handen wassen het risico op diarree bij kinderen met meer dan 40 procent, en de kans op een coronabesmetting met 36 procent. Essity, een internationaal bedrijf voor hygiëne en gezondheid, becijferde vorig jaar dat Nederlanders door de coronapandemie iets vaker hun handen wassen: gemiddeld negen keer op een dag. We doen dat niet zozeer voor anderen, maar vooral voor onszelf, zei bijna driekwart van de Nederlanders. Michels: ,,De bewustwording van een goede handhygiëne is enorm vergroot. Het is nu zaak dat vast te houden.’’

Handen zijn de belangrijkste overbrengers van micro-organismen, zoals bacteriën, virussen en schimmels. ,,Van heel veel micro-organismen heb je geen last, maar er kunnen ook ziekteverwekkers tussen zitten.’’

In theorie zou je dan de hele dag je handen moeten wassen. Maar het is zeker niet nodig om elkaar smetvrees aan te praten. Volgens Michels is het belangrijker om het te beperken tot cruciale risicomomenten: na toiletbezoek, voor het koken en eten en na contact met ‘vies’ materiaal. Wie rauw vlees heeft aangeraakt of gehaktballen heeft staan rollen, doet er verstandig aan de handen goed te wassen.

Toch zijn er wereldwijd nog steeds mensen die hun handen niet wassen voordat ze gaan koken of eten, of nadat ze naar het toilet zijn geweest. Vorig jaar bleek uit een groot Europees onderzoek dat slechts 44 procent van de EU-burgers ervan overtuigd was dat het niet wassen van hun handen met zeep nadat ze niesden een hoog risico op een infectie opleverde.

Nagels poetsen

En uit het onderzoek van Essity bleek dat maar 62 procent twintig seconden de tijd neemt voor het handen wassen. En slechts 36 procent neemt ook de moeite om onder de nagels te poetsen. Dat laatste geldt vooral voor vrouwen met lange nagels of nepnagels. Bij korte nagels volstaat het rondraaien van de vingertoppen op de handpalm.

Slechts een kwart draait vervolgens de kraan dicht met een schone (wegwerp)doek. De rest gebruikt zijn ‘blote’ handen. Daar gaat het ook vaak mis, weet Michels. De kraan is een belangrijke bron van infectie. Ze adviseert een papieren handdoekje te gebruiken. ,,Anders ben je net zo ver als toen je de kraan opendraaide. Kranen zijn warmer en vochtiger. Dat zijn twee belangrijke groeifactoren voor bacteriën.’’

Onacceptabel

Veel openbare gelegenheden hebben waterkranen met een sensor en een blazer om handen te drogen. Dat is zeker gunstig, zegt Michels. ,,Het nadeel van ‘drogers’ is dat Nederlanders zichzelf de tijd niet gunnen om te wachten tot de handen droog zijn. De kans op een restbesmetting is groter als je je handen niet goed afdroogt. Katoenen handdoekjes zijn onacceptabel. Daar groeien bacteriën in door. Dan droog ik nog liever mijn handen af aan mijn broek of een stukje wc-papier.’’

Uit het Essity-onderzoek blijkt dat mensen zich comfortabeler voelen als ze weten dat anderen ook hun handen hebben gewassen. Michels: ,,Als heel Nederland de handhygiëne op orde heeft, kun je prima weer handen schudden. Elkaar een boks geven, is geen risico. Dat doe je met een deel van de hand waar je geen gehaktballen mee draait.’’